Logotypy UE

Program Badań Przesiewowych Raka Jelita Grubego

Jeżeli pacjent rejestruje się telefonicznie, powinien ze strony pobrać dokumenty, które trzeba wypełnić, ewentualnie zgłosić się do rejestracji po ich odbiór.

Dokumenty do wypełnienia dostępne są do pobrania poniżej w sekcji PLIKI DO POBRANIA.

Analizy publikowane przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) wykazują, że nowotwory złośliwe w 2030 r. będą stanowiły na świecie główną przyczynę zgonów. Pomimo rozwijających się w kraju specjalistycznych ośrodków onkologicznych, realizacji Narodowego Programu Zwalczania Chorób Nowotworowych i coraz liczniejszych programów lekowych zjawisko to dotyczyć będzie również Rzeczypospolitej Polskiej. Rak jelita grubego stanowi obecnie drugą pozycję (po raku płuca) wśród wszystkich zapadalności na nowotwory w populacji polskiej i drugą w grupie onkologicznych przyczyn zgonów. Analiza krajowych trendów epidemiologicznych pochodzących z ostatnich 40 lat wskazuje, że nowotwór jelita grubego zajmuje bardzo wysokie miejsce, jeśli chodzi o częstość zapadalności u obu płci – drugie wśród kobiet i trzecie wśród mężczyzn. Jest więc jednym z najistotniejszych epidemiologicznie problemów w populacji, a także dużym wyzwaniem dla opieki zdrowotnej.

Celem programu jest zapewnienie nie tylko spadku umieralności świadczeniobiorców dzięki możliwości wykrywania wczesnych bezobjawowych postaci raka poprzez wykonanie kolonoskopii przesiewowej, ale także spadek zapadalności – czyli liczby nowych nowotworów w przyszłości dzięki usuwaniu polipów w trakcie badania przesiewowego

Rak jelita grubego jest drugim najczęściej występującym nowotworem złośliwym w Polsce – co roku notuje się około 18 000 nowych zachorowań. Rak jelita rozwija się ze zmian łagodnych, tak zwanych polipów. Taka przemiana trwa najczęściej kilkanaście lat. Dlatego tak ważna jest profilaktyka raka jelita grubego. Dzięki badaniom profilaktycznym i usuwaniu polipów możliwe jest znaczne obniżenie ryzyka zachorowania na raka jelita grubego, a także skuteczne leczenie już istniejących, bezobjawowych nowotworów we wczesnym stadium choroby.

Częstość występowania polipów i ryzyko ich zezłośliwienia wzrasta z wiekiem. Znacząca większość nowych zachorowań występuje u osób po 60 roku życia. Objęcie badaniami kobiet i mężczyzn między 50 a 65 rokiem życia ma na celu wykrycie zmian potencjalnie wyleczalnych. W tym wieku 25% osób ma polipy, a 5% jest zagrożonych rozwojem raka!

Do programu mogą zostać zakwalifikowane osoby w wieku:
1) 50–65 lat;
2) 40–49 lat, które posiadają krewnego pierwszego stopnia, u którego rozpoznano nowotwór jelita grubego.

Kryteria wyłączenia
Osoby, u których:
1) występują objawy kliniczne sugerujące nowotwór jelita grubego;
2) kolonoskopia została wykonana w okresie ostatnich 10 lat.

Kolonoskopia to badanie w trakcie którego ogląda się jelito grubego d środka. Badanie wykonuje się miękką, giętką rurką grubości małego palca (kolonoskop), którą lekarz wprowadza przez odbyt do oczyszczonego jelita grubego i przesuwa do ujścia jelita cienkiego. W tym czasie dokładnie oglądane jest wnętrze jelita grubego. Wprowadzanie aparatu jest niebolesne dla większości osób, choć u niektórych może powodować wzdęcie, uczucie parcia i ucisku w brzuchu.

Jeśli w trakcie badania zostaną stwierdzone polipy, zostaną one usunięte za pomocą pętli wprowadzonej do jelita przez kolonoskop. Usunięcie polipów jest niebolesne i bezpośrednio po jego przeprowadzeniu można wrócić do domu lub pracy. Jeśli usunięcie polipów nie będzie mogło być przeprowadzone w ramach programu, lecz będzie konieczne z medycznego punktu widzenia, to zaproponujemy Panu/Pani ich usunięcie w warunkach szpitalnych, w dogodnym terminie.

Kolonoskopia trwa zwykle 15-30 minut, ale doradzamy przeznaczenie 1,5 – 2 godzin na wizytę w ośrodku badań profilaktycznych.

Każde badanie podlega podsumowaniu, tj. wydaniu pacjentowi wyniku badania oraz wskazania dalszych zaleceń w zakresie postępowania diagnostyczno-terapeutycznego (skierowanie do leczenia lub określenie

Jeśli stosujesz doustne preparaty żelaza (np. Ascofer, Tardyferon, Hemofer) odstaw te leki 5 dni przed badaniem. Preparaty żelaza zabarwiają stolec na czarno. Czarne resztki stolca, jeśli zostaną w jelicie utrudniają badanie.

Jeśli stosujesz doustne leki przeciwkrzepliwe, np. Warfin, Acenokumarol, Xarelto, Eliquis lub Dabigatran to odstaw ten lek co najmniej 3 pełne doby przed dniem badania. Skonsultuj się ze swoim lekarzem rodzinnym lub kardiologiem czy w Twoim wypadku jest konieczna tzw. terapia pomostowa. Jeśli terapia pomostowa będzie konieczna to ostatni zastrzyk podskórny Heparyny trzeba zrobić 24 godziny przed kolonoskopią.

Decydując się na badanie kolonoskopowe, musisz się do niego odpowiednio przygotować. Najlepiej, jeśli na 3 dni przed badaniem przejdziesz na dietę płynną lub płynno – papkowatą. Możesz pić kawę (bez fusów), herbatę, wodę czy klarowne soki, a także jeść zupy – jednak bez warzyw i dodatków. Nie należy jeść owoców/warzyw i pokarmów zawierających drobne pestki – szczególnie winogrona, rodzynki, kiwi, pomidor, itd. Pestki często pozostają w jelicie utrudniając badanie a w rzadkich wypadkach czynią badanie niemożliwym do wykonania. Nie należy jeść pokarmów intensywnie zabarwionych, szczególnie w kolorze czerwonym – na przykład: czerwone buraki i pić mętne soki – jak marchwiowy, pomidorowy, buraczany, itd. Resztki takiego pokarmu/soku jeśli pozostaną w jelicie mogą przypominać krew i utrudniają prawidłową interpretację badania.

Jeśli kolonoskopia jest zaplanowana na godziny popołudniowe (od 14tej w górę) w dniu poprzedzającym badanie możesz zjeść śniadanie i lekki płynny lub półpłynny obiad, bez napojów gazowanych i mleka. Po południu (ok. godz. 18tej) powinieneś przyjąć pierwszą dawkę specjalnego preparatu do oczyszczenia okrężnicy. Po niej należy wypić nie mniej niż 2 litry klarownego płynu – np. woda mineralna, przejrzysty sok – np. jabłkowy lub sok pół na pół z wodą, kompot, czysty bulion (przecedzony wywar z mięsa i warzyw). Płyn pijemy w tempie szklanka co ok. 20 minut. Reakcją organizmu będą mniej lub bardziej liczne wypróżnienia. Od tego momentu nie możesz jeść, aż do badania. W dniu badania, ok. godz. 8-9tej rano należy procedurę czyszczenia jelita powtórzyć – tzn. wypić drugą dawkę leku przeczyszczającego i popić ją min. 2 litrami klarownego płynu. Picie płynów kończymy najpóźniej (!) 2 godziny przez planowaną kolonoskopią.

Obejrzenie jelita grubego wymaga czystego jelita – tzn. bez stolca i resztek pokarmowych. Dobre przygotowanie jelita poprawia jakość badania, zwiększa komfort pacjenta oraz skraca czas trwania kolonoskopii.

Prawidłową reakcją na stosowany zgodnie z instrukcją preparat przeczyszczający będą częste wypróżnienia, pod koniec treścią płynną, klarowną, o zabarwieniu żółtym. Jeśli stosuje się przygotowanie podzielone na dwie porcje (wieczorem i rano), w drugim dniu przygotowania wypróżnienia są mniej intensywne i trwają krócej niż w pierwszym dniu.

W Programie Badań Przesiewowych rutynowo wykorzystujemy preparat CITRAFLEET lub ewentualnie produkt równoważny.

 

Kolonoskopia jest badaniem bezpiecznym ale istnieje kilka ogólnych przeciwwskazań do jej wykonania. Do najistotniejszych należą:

  • Duży tętniak aorty
  • Niedawno przebyty zawał serca
  • Zator płucny
  • Ciężkie zapalenie jelita
  • Podejrzenie perforacji jelita
  • Niedrożność mechaniczna jelita
  • Ciąża (II i III trymestr)

W trakcie badania do jelita podawane jest powietrze, dlatego też po badaniu mogą Państwo odczuwać wzdęcie, dyskomfort, uczucie rozpierania, nadmierne oddawanie gazów – to nie jest powikłanie, a jedynie skutek obecności powietrza w jelicie. W każdym ośrodku badań przesiewowych znajdują się toalety z których można swobodnie korzystać. Oddanie gazów zazwyczaj przynosi ulgę po badaniu.

Kolonoskopia jest badaniem bezpiecznym, choć jego powodzenie oraz pełne bezpieczeństwo nie mogą być zagwarantowane przez żadnego lekarza. Powikłania występują niezmiernie rzadko. Najpoważniejsze z nich, czyli perforacja (przedziurawienie ściany jelita) lub krwawienie mogą wymagać natychmiastowego lub pilnego leczenia operacyjnego. W polskim programie badań przesiewowych perforacja wystąpiła jedynie w 5 przypadkach na 50 000 badań (0,01%). Jeśli jakikolwiek objaw zaniepokoi Państwa lub lekarza wykonującego kolonoskopię będziecie państwo zbadani i jeśli zajdzie taka potrzeba, pozostaniecie w ośrodku na obserwacji.

1. Pobranie wycinka z nacieku nowotworowego lub zmian podejrzanych o charakter nowotworowy,
2. Usunięciu polipów wielkości do 15 mm;
3. Poddaniu badaniu histopatologicznemu wszystkich wycinków i usuniętych polipów;
4. Ustaleniu dalszych zaleceń dotyczących leczenia u osób poddanych badaniom przesiewowym;
5. Poinformowanie o możliwości wykonania kolejnego badania w ustalonym interwale czasowym;
6. Osoby, u których rozpoznano nowotwór lub inne schorzenia wymagające leczenia specjalistycznego skierowanie (poza programem) na dalsze badania diagnostyczne lub leczenie do świadczeniodawców posiadających z Narodowym Funduszem Zdrowia umowy w odpowiednich rodzajach świadczeń;
7. Zgłoszenie przez świadczeniodawcę wykrytych raków jelita grubego do regionalnego lub Krajowego Rejestru Nowotworów.

Profilaktyczne badanie kolonoskopowe wykonane w ramach Programu badań przesiewowych raka jelita grubego jest świadczeniem gwarantowanym bezpłatnym, finansowanym przez Narodowy Fundusz Zdrowia.

Wykonanie badania przesiewowego polega na realizacji pełnej kolonoskopii z uwidocznieniem dna kątnicy i proksymalnego fałdu zastawki Bauhina, w tym:

  • pobranie wycinków z nacieku nowotworowego lub zmian podejrzanych o charakter nowotworowy;
  • usunięcie polipów wielkości do15 mm;
  • poddanie badaniu histopatologicznemu wszystkich wycinków i usuniętych polipów;
  • wykonywanie badań w znieczuleniu (z zastosowaniem żelu znieczulającego), które przysługuje każdemu pacjentowi, który nie ma do tego przeciwskazań medycznych.

Dostęp do badania w znieczuleniu ogólnym (sedacji) przysługuje pacjentom:

  • po przebytych rozległych operacjach w obrębie jamy brzusznej, zwłaszcza operacjach ginekologicznych,
  • w tym cięciach cesarskich, i operacjach będących wynikiem powikłań medycznych,
  • po niepełnych lub bardzo bolesnych badaniach endoskopowych jelita grubego w przeszłości,
  • które zgłaszają świadczeniodawcy duży lęk przed wykonaniem badania;
  • ustalenie dalszych zaleceń dotyczących leczenia u osób poddanych.

W celu kwalifikacji pacjenta do znieczulenia ogólnego zostanie przeprowadzona ANKIETA ANESTEZJOLOGICZNA – można pobrać ją w sekcji PLIKI DO POBRANIA u dołu strony.

Do udziału w programie nie jest wymagane skierowanie.

Na kolonoskopię profilaktyczną można zapisać się telefonicznie POD NUMEREM TELEFONU – 570 210 795 lub osobiście w Przychodni Specjalistycznej przy ul. 1 Maja 9.

W trakcie zapisu na badanie otrzymacie Państwo niezbędne informacje dotyczące przygotowania do badania oraz jego przebiegu.

Przed badaniem będziecie Państwo wypełniać ankietę dotyczącą aktualnego stanu zdrowia w której będzie miejsce na zaznaczenie tego typu informacji. Zostaną one uwzględnione przy kwalifikacji do badania. Także lekarz przeprowadzający badanie będzie – w razie potrzeby i wątpliwości zadawał pytania dotyczące przebytych chorób, tak aby badanie było dla Państwa bezpieczne.